SARI NOKTA HASTALIĞI OLANLAR NASIL BESLENMELİDİR?

SARI NOKTA HASTALIĞI OLANLAR NASIL BESLENMELİDİR?

Hastalıktan korunmada, hastalık oluşmuşsa yavaş ilerlemesinde hatta geriye döndürülmesinde beslenmenin çok büyük etkisi vardır.

• Antosiyanin,
• lutein,
• zeaksantin,
• omega-3,
• A-C-E vitaminleri,
• çinko, selenyum ve magnezyum göz sağlığına en önemli desteklerdir.

ANTOSİYANİN

 Antosiyanin kırmızı-mor renkli sebze ve meyvelerde bulunan renk verici bir maddedir. Çok güçlü antioksidan özelliklere sahiptir.

Yaşa ve güneş ışınlarına bağlı olarak oluşan retina problemlerine karşı koruyucu etkiye sahiptir.

Kuş üzümü, yaban mersini, böğürtlen, vişne, ahududu, kırmızı lahana, pancar, patlıcan, kırmızı turp, siyah havuç antosiyaninden zengindir.

 Rusyada fareler üzerinde yapılan bir araştırmada yaban mersininin katarakt ve MD (Macular Degenaration)’Yi geciktirdiği gösterilmiştir.

 LUTEİN VE ZEAKSANTİN

 Lutein ve zeaksantin sarı noktada bulunan ve normal görmede fonksiyonu olan pigmentlerdir.

Makulayı ışıktan korurlar ve antioksidan etkileri sebebiyle sinir hücrelerini korurlar. Yaşla birlikte miktarları azalır bu nedenle besinlerle destek sağlanarak hastalık önlenebilir ya da azaltılabilir. Luteinin güneş ışığına karşı lensi koruyarak katarakt gelişimini azaltıcı etkisi de vardır.

En fazla yeşil yapraklı sebzelerde, sarı-turuncu meyve sebzelerde bulunurlar.

•  Lutein → Brokoli, havuç, şalgam, marul, ıspanak,domates, kabak, karalahana, portakal, kivi ve avakado, yumurta sarısı  
• Zeaksantin→ yumurta sarısı, kurt üzümü, ıspanak, brokoli, kivi ve mısır
• Günlük olarak 10-20 mg lutein ve 2-10 mg zeaksantin alımı önerilmektedir.

BALIK VE OMEGA 3

 Kan damarlarının gelişimini düzenlemeye yardımcıdır.

Omega-3 yağ asidi türü olan DHA hem retinanın yapısını hem de fonksiyonlarını destekler.

•  Avustralya ve Singapur’da yapılan çalışmada omega-3 yağ asidi ve balık tüketiminin yaş tip makula dejenerasyonu gelişimini %38 azalttığı ispatlanmıştır.
• Yağlı balıklar ( özellikle sardalya, ton, somon, uskumru, ringa) ve deniz ürünleri, keten tohumu, ceviz, chia, avokado ve soya yağı önemli kaynaklardır.

 Öte yandan günümüzde deniz balıklarının yüksek miktarlarda ağır metal içermesi sebebiyle önerimiz; 

•  Haftanın 2-3 porsiyon balık tüketilmelidir. (250-350gr) ,
• Vücudun aynı ağır metallere maruziyetini azaltmak amacıyla, hep aynı tür balık tüketmek yerine çeşitliliğin artırılması yönündedir.
• Yeterli tüketilemediği durumda omega 3 besin takviyelerine başvurmak akılcı bir yol olacaktır.

 A-C-E VİTAMİNLERİ

Kuru tip hastalığın yaş tipe dönüşümünü azaltmada etkili oldukları gözlemlenmiştir.

  Önemli kaynaklar:

• A vitamini  →kayısı, kuşkonmaz, maydanoz ve ıspanak
• C vitamini→siyah üzüm, narenciye, çilek, biber
• E vitamini→ Ayçiçeği yağı, zeytinyağı, soya fasulyesi yağı, ceviz, badem, yeşil yapraklı sebze, kivi, mango, muz, avokado

 ÇİNKO

 Kuru tip hastalığın yaş tipe dönüşmesini engellemede faydalıdır.

• İstiridye, buğday tohumu ve buğday kepeği önemli kaynaklardır.

 SELENYUM

 Kuru tip sarı nokta hastalığında koruyucu etkisi vardır.

• Ceviz, et, sakatatlar, balık ve kabuklu deniz ürünleri bol miktarda selenyum içerir.

 ÖNERİLER

 Yaşa bağlı ve kalıtımsal etkenleri ortadan kaldırmak mümkün değildir. Fakat diğer risk etkenleri kontrol edilebilir.

•  Sigara içilmemeli
• Yeşil yapraklı sebze ve meyve tüketimi arttırılmalı
• Sebzelerin pişme suyu dökülmemeli, tazeyken tüketilmeli
• Isıtma süresini kısaltmak için mikrodalga fırın kullanılmamalı
• Akdeniz diyeti beslenme düzenine geçilmeli
• Trans yağlar içeren kızartma türü gıdalardan uzak durulmalı, zeytinyağı kullanımı artırılmalı
• Tuz kullanımı günlük 5 gramı aşmamalı, aşırı tuz içeren salça, turşu, salamura besinlerden kaçınılmalı
• Tereyağı, don yağı, kuyruk yağı gibi doymuş yağ içeriği yüksek yiyeceklerden uzak durulmalı
• Sakatat ve yağlı/derili et ve tavuktan uzak durulmalı
• Hipertansiyon varsa kontrol altına alınmalı
• Kilo kontrolü yapılmalı
• Egzersiz alışkanlığı kazanılmalı
• Kuru tip hastalık başlamış ise yaş tipe geçişi önlemek için doktor kontrolünde vitamin ve mineral içeren besin destekleri kullanılmalı
• Ailede sarı nokta hastalığı mevcut ise belirli aralıklarla düzenli retina muayenesinden geçilmeli.
• İyi gıda uygulamaları sertifikası’ olan yerlerden mutfak alışverişi yapmaya özen gösterilmeli.
• Tarım ilacı kalıntılarından (pestisit) korunmak amacıyla sebze ve meyveler bol suyla yıkanmalı, kabuğu soyulabilen çeşitleri muhakkak soyularak tüketilmeli. Et alırken yağsız ve derisiz olmasına dikkat edilmelidir.

 Bu beslenme tavsiyelerine uygun bir beslenme programını aşağıda bulabilirsiniz.

 

PAZARTESİ	SALI	ÇARŞAMBA	PERŞEMBE	CUMA	CUMARTESİ	PAZAR
*Fırında defne yapraklı çipura ( omega 3 )	*Renkli biberli et sote ( Zeaksantin & B12 )	*Kaşarlı domates çorbası ( Lutein )	*Hardal soslu somon ( omega 3 )	*Kabak çorbası ( Lutein & Zeaksantin )	*Soslu köfte ( Lutein & B12)	*Izgara tavuk fileto ( Selenyum )
*Kuşkonmaz ve havuçlu garnitür ( A & C vitamini)	*Kırmızı erikli marul salata ( Zeaksantin & C vit)	*Fırında tavuk but ( Selenyum )	*Brokoli ve tatlı patates ( A&C vitamini)	*Fırın falafel (Lutein & diyet lifi & demir)	*Garnitürlü bulgur pilavı ( A-C-E vit & diyet lifi)	*Barbunya pilaki ( B grubu vit & kolesterol düşürücü)
*Hellimli roka salatası ( zeaksantin & D vit )	*Bademli mantarlı tambuğday makarna ( B grubu vit & Çinko & selenyum )	*Kuşüzümlü iç pilav (Zeaksantin & antosiyanin)	*Karabuğday pilavı ( B grubu vit & diyet lifi )	*Cevizli kepekli makarna ( omega 3 & çinko & selenyum & B grubu vit & diyet lifi )	* Zeytinyağlı taze fasülye ( A-C-E vit )	*Avokado soslu yeşil salata ( omega 3 & E vit & Zeaksantin)
*Kayısı kompostosu ( A & C vitamini)	*Kuru cacık ( D vit )	*Zeytinyağlı Ispanak ( Lutein & ACE vit)	*Yaban mersinli chia puding ( omega 3 & zeaksantin & antosiyanin )	*Semizotlu yoğurt ( Lutein & omega 3)	*Kabak çekirdekli siyah üzüm kompostosu (Zeaksantin & antosiyanin)	*Pancarlı yoğurt ( Zeaksantin & antosiyanin & D vit )

* Yukarıda bulunan tablo sadece örnek bir tablodur. Miktar ve alerji bilgileri için kişiye özel bu tablo yardımı ile beslenme programı çıkartılabilir. 

 

 

Diyetisyen Rana Bayülgen

https://www.instagram.com/ranabayulgen